Projekt "Analiza funkcjonowania bibliotek naukowych w Polsce" (AFBN) służy wszystkim bibliotekom naukowym do wypełniania ankiet i wniesienia tym samym wkładu w wypracowanie standardów/wzorców funkcjonowania. Wszelkie dane szczegółowe zawarte w bazie AFBN nie są widoczne dla osób postronnych i nie mogą być w żadnej formie rozpowszechniane bez zgody instytucji, których dotyczą oraz Zespołu ds. Standardów dla Bibliotek Naukowych (ZSBN). Korzyści z zarejestrowania biblioteki i wypełnienie ankiety stanowią natomiast:
- uzyskanie automatycznie obliczonych wskaźników;
- przeglądanie i analiza własnych danych wg lat, kategorii pytań czy wskaźników;
- porównywanie własnych rezultatów ze średnią, medianą, wartością minimalną i maksymalną w danej grupie bibliotek wg wybranych kategorii danych i wskaźników.
Planuje się możliwość pobierania przez biblioteki danych ze swoich ankiet do ogólnokrajowych rankingów (np. w popularnych tygodnikach), jeśli twórcy rankingów zaakceptują rekomendowane przez środowisko wskaźniki.
Projekt AFBN, którego nadrzędnym celem jest wypracowanie standardów/wzorców dla polskich bibliotek naukowych, zakłada realizację następujących zadań:
- pozyskiwanie danych w celu opracowania wskaźników i standardów dla bibliotek naukowych w Polsce,
- opracowywanie i publikowanie rocznych raportów,
- rekomendowanie wskaźników, istotnych dla charakterystyki działalności bibliotek, twórcom rankingów krajowych, (publikowanych, np. w prasie),
- opracowanie metody oceny funkcjonowania bibliotek naukowych w Polsce,
- prowadzenie badań porównawczych wyników analizy ze wskaźnikami i standardami funkcjonowania zagranicznych bibliotek naukowych.
Projekt AFBN realizowany jest od 2001 r. przez Zespół ds. Standardów dla Bibliotek Naukowych (ZSBN). W 2004 r. podpisane zostało
"Porozumienie o współpracy" (kontynuowane w 2006 r.), które reguluje zasady uczestnictwa i współpracy pomiędzy jego sygnatariuszami.
Aktualny skład ZSBN:
Lidia Derfert-Wolf (UTP w Bydgoszczy),
Ewa Dobrzyńska-Lankosz (AGH w Krakowie),
Barbara Dybicz (Główna Biblioteka Komunikacyjna w Warszawie),
Mirosław Górny (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu),
Marek Górski (Politechnika Krakowska),
Artur Jazdon (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu),
Anna Osiewalska (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie),
Maria Sidor (Wyższa Szkoła Biznesu - NLU w Nowym Sączu).
Koordynatorem realizacji projektu jest
Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, a prace ZSBN zostały wpisane do zadań
Konferencji Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich.
Podstawowymi narzędziami do realizacji projektu AFBN są:
- ankieta (wersja dla bibliotek akademickich i wersja dla bibliotek branżowych i publicznych), która po wypełnieniu online stanowi przedmiot dalszych analiz i porównań. Obecna jej wersja powstała w oparciu o:
- ankietę przygotowaną na konferencję "Badania porównawcze polskich bibliotek naukowych" zorganizowaną przez BG Akademii Ekonomicznej w Krakowie w 2001 r.;
- rezultaty projektu TEMPUS JEP 13242-98: Development of Library Management as a Part of the University Total Quality Management, realizowanego przez biblioteki Politechniki Krakowskiej (koordynator projektu), ATR w Bydgoszczy, Uniwersytetu Szczecińskiego i Politechniki Świętokrzyskiej oraz 4 biblioteki z UE;
- PN-EN ISO 2789:2005 Informacja i dokumentacja. Międzynarodowa statystyka biblioteczna;
- PN-ISO 11620:2006 Informacja i dokumentacja. Wskaźniki funkcjonalności bibliotek.
- program komputerowy służący ZSBN do gromadzenia i analizowania danych z ankiet oraz automatycznego obliczania wskaźników funkcjonalności dla każdej z bibliotek wypełniającej ankietę.
W dziale "
Wyniki badań" corocznie prezentowane są w postaci tabel zbiorcze analizy danych przedstawiające średnie wartości wskaźników funkcjonowania (wskaźniki ogólne, wskaźniki finansowe, wskaźniki dotyczące zbiorów, wskaźniki dotyczące usług, wskaźniki dotyczące pracowników, struktury organizacyjnej i aktywności zawodowej, zdalne usługi katalogowe, wydawnictwa własne, współpraca bibliotek, imprezy) z podziałem na:
- poszczególne typy bibliotek uczelni publicznych;
- wszystkie badane biblioteki uczelni publicznych;
- biblioteki uczelni niepublicznych;
- biblioteki publiczne;
- biblioteki branżowe.