| |
|
|
|
ANALIZA FUNKCJONOWANIA BIBLIOTEK NAUKOWYCH W POLSCE
Analiza ankiet wg danych z 31.12.2002 r.
Ankietę wypełniło 17 bibliotek, w tym:
- 16 akademickich (6 uniwersytetów, 8 o profilu technicznym, 2 inne)
- 1 publiczna
Komentarz:
- Liczba wypełnionych ankiet nie jest zadowalająca i nie pozwala na dogłębne badania. Jednak w celu zobrazowania przyszłych możliwości analizowania zjawisk zachodzących w bibliotekach, zdecydowano się przedstawić rezultaty uzyskane do tej pory. Po pierwszym roku badań nie wiadomo czy rezultaty odzwierciedlają ogólnopolskie tendencje w poszczególnych grupach bibliotek. Większość z nich pokrywa się jednak z danymi otrzymanymi w wyniku badań prowadzonych przed konferencja "krakowską" (dane z 2000 r.). Jest to drugi powód, dla którego dokonano poniższej analizy.
- Analizie poddano wyłącznie ankiety bibliotek akademickich, ze względu na to, że z pozostałych grup wpłynęła tylko 1 ankieta.
- Wyniki podano osobno dla poszczególnych typów bibliotek akademickich (politechniki, uniwersytety, inne) oraz łącznie dla wszystkich badanych bibliotek.
- W analizie uwzględniono:
- wskaźniki podawane w ankietach (tab. 1),
- wskaźniki obliczane automatycznie (tab. 2),
- procentowy udział wpływów i wydatków w budżetach (tab. 3),
- pozostałe wskaźniki i dane obliczone na podstawie danych z ankiet (tab. 4),
- zdalne usługi oferowane przez biblioteki (tab. 5),
- inne dane - wartości maksymalne i minimalne (tab. 6).
- Wskaźniki liczbowe i procentowe przedstawiono w postaci średniej arytmetycznej i mediany.
- Dane liczbowe (np. liczna wydawnictw własnych) przedstawiono w postaci wartości maksymalnej i minimalnej.
- Inne dane typu stwierdzenia TAK/NIE podano w postaci odsetka odpowiedzi twierdzących.
- Wszystkie wskaźniki typu "... w przeliczeniu na 1 pracownika" obliczano wg liczby pracowników działalności podstawowej.
- Liczba pracowników oznacza liczbę etatów przeliczeniowych.
- Wskaźniki "liczba zbiorów w przeliczeniu na ....." nie uwzględniają baz danych i czasopism elektronicznych.
- Wskaźniki w tab. 1 odnoszące się do wydatków dotyczą wydatków na działalność bieżącą.
- Nie uwzględniono danych "liczba logowań do baz danych online i czasopism elektronicznych" z uwagi na różną interpretację tego pytania.
- Dane dotyczące zbiorów w wolnym dostępnie przedstawiono w postaci:
- dla książek - procentowy udział vol. w wolnym dostępie w stosunku do liczby vol. w zbiorach,
- dla czasopism - średnia arytmetyczna i mediana tytułów (w ankietach nie pytano o liczbę tytułów w zbiorach, więc nie było możliwości obliczenia wskaźnika jw.).
- Nazwę wskaźnika "stopień wykorzystania zbiorów" zmieniono na "aktywność wykorzystania zbiorów" - wzór obliczania pozostał bez zmian.
- Pozostałe wyjaśnienia znaleźć można w przypisach do poszczególnych pytań w formularzu ankiety umieszczonej na stronie http://ssk2.bu.amu.edu.pl/standaryzacja/.
Tab. 1 Wskaźniki efektywności na podstawie ankiet z 2002 r.
Wskaźniki podawane w ankietach |
Politechniki |
Uniwersytety |
Inne |
Wszystkie |
Średnia arytmetyczna |
Mediana |
Średnia arytmetyczna |
Mediana |
Średnia arytmetyczna /Mediana |
Średnia arytmetyczna |
Mediana |
Wydatki biblioteki na 1 użytkownika w zł |
157,78 |
148,2 |
201,3 |
200 |
358,92 |
239,34 |
200,00 |
Wydatki biblioteki na 1 studenta w zł |
177,12 |
164,5 |
227,45 |
237 |
517,09 |
307,22 |
237 |
Wydatki biblioteki na 1 studenta (dzienne) w zł |
274,64 |
270,37 |
266,22 |
518 |
747,93 |
429,60 |
518 |
Wydatki na zakup zbiorów bibliotecznych na 1 użytkownika w zł |
56,59 |
48,36 |
45,65 |
39,5 |
96,19 |
66,14 |
48,36 |
Wydatki na zakup zbiorów bibliotecznych na 1 studenta w zł |
63,49 |
53,56 |
50,87 |
46,1 |
129,28 |
87,34 |
53,56 |
Wydatki na zakup zbiorów bibliotecznych na 1 studenta (dzienne) w zł |
98,95 |
83,91 |
109,96 |
114,45 |
217,47 |
142,13 |
114,45 |
Wydatki na zakup książek na 1 użytkownika w zł |
11,18 |
10,45 |
10,99 |
9,7 |
33,54 |
18,57 |
10,45 |
Wydatki na zakup książek na 1 studenta w zł |
12,45 |
11,89 |
12,51 |
10,5 |
43,73 |
22,90 |
11,89 |
Wydatki na zakup książek na 1 studenta (dzienne) w zł |
19,74 |
17,37 |
28,74 |
21,35 |
78,435 |
42,31 |
21,35 |
Budżet biblioteki jako procent budżetu Uczelni |
2,57 |
2,57 |
4,81 |
4,95 |
4,23 |
3,87 |
4,23 |
Czas przysposobienia dokumentu (liczba dni) |
14 |
14 |
16 |
11 |
22 |
17 |
14 |
Zbiory opracowane komputerowo jako procent ogólnej liczby zbiorów |
50,91 |
51,75 |
21,63 |
19 |
56 |
42,85 |
51,75 |
Procent opisów katalogowych pobieranych ze źródeł zewnętrznych |
3,18 |
0 |
27,27 |
25 |
0 |
10,15 |
0,00 |
Tab. 2 Wskaźniki efektywności wyliczane automatycznie z danych na podstawie ankiet z 2002 r.
Wskaźniki obliczane automatycznie |
Politechniki |
Uniwersytety |
Inne |
Wszystkie |
Średnia arytmet. |
Mediana |
Średnia arytmet. |
Mediana |
Średnia arytmet. /Mediana |
Średnia arytmet. |
Mediana |
Liczba pracowników biblioteki jako procent liczby pracowników uczelni |
2,77 |
2,73 |
5,06 |
5,43 |
3,4 |
3,74 |
3,40 |
Zarejestrowani użytkownicy z uczelni jako procent potencjalnych użytkowników |
72,22 |
69,35 |
73,48 |
84,4 |
92,13 |
79,28 |
84,40 |
Liczba vol. (jedn. obliczeniowych) na 1 użytkownika |
26,4 |
26,3 |
35,1 |
37,8 |
35,1 |
32,2 |
35,1 |
Liczba vol. (jedn. obliczeniowych) na 1 studenta |
29,4 |
30,2 |
39,2 |
41,3 |
44,1 |
35 |
34,4 |
Liczba vol. (jedn. obliczeniowych) na 1 studenta (dzienne) |
46,8 |
42,5 |
81,3 |
85 |
84,7 |
64,5 |
62 |
Liczba vol. książek na 1 użytkownika |
11,4 |
11,9 |
21,8 |
24,4 |
28,6 |
20,6 |
24,4 |
Liczba vol. książek na 1 studenta |
12,7 |
12,9 |
23,9 |
26,3 |
35,9 |
19,8 |
16 |
Liczba vol. książek na 1 studenta (dzienne) |
21,5 |
19,6 |
51 |
57,3 |
68,8 |
38,5 |
29,1 |
Liczba vol. nabytków na 1 użytkownika |
0,2 |
0,2 |
0,2 |
0,1 |
0,6 |
0,3 |
0,2 |
Liczba vol. nabytków na 1 studenta |
0,22 |
0,21 |
0,22 |
0,14 |
0,79 |
0,29 |
0,18 |
Liczba vol. nabytków na 1 studenta (dzienne) |
0,35 |
0,32 |
0,49 |
0,49 |
1,31 |
0,52 |
0,33 |
Liczba użytkowników przypadająca na 1 pracownika biblioteki |
451 |
409 |
341 |
293 |
195 |
329 |
293 |
Liczba studentów przypadająca na 1 pracownika biblioteki |
408 |
371 |
313 |
269 |
159 |
341 |
329 |
Liczba studentów (dzienne) przypadająca na 1 pracownika biblioteki |
254 |
227 |
143 |
125 |
84 |
191 |
189 |
Powierzchnia biblioteki przypadająca na 1 użytkownika |
0,18 |
0,15 |
0,34 |
0,35 |
0,38 |
0,30 |
0,35 |
Powierzchnia biblioteki przypadająca na 1 studenta |
0,20 |
0,17 |
0,37 |
0,39 |
0,50 |
0,30 |
0,24 |
Powierzchnia biblioteki przypadająca na 1 studenta (dzienne) |
0,30 |
0,26 |
0,81 |
0,81 |
0,88 |
0,56 |
0,44 |
Liczba użytkowników na 1 miejsce w czytelniach |
85,6 |
85,6 |
116,4 |
78,3 |
38,7 |
80,2 |
78,3 |
Liczba studentów na 1 miejsce w czytelniach |
77 |
76,9 |
106,5 |
71,9 |
30,7 |
82,3 |
66,2 |
Liczba studentów (dzienne) na 1 miejsce w czytelniach |
48,2 |
49,9 |
49,7 |
33,4 |
17,3 |
44,9 |
39,5 |
Liczba wypożyczeń na 1 zarejestrowanego czytelnika |
7,9 |
6,8 |
7,7 |
6,8 |
7,5 |
7,7 |
6,8 |
Liczba wypożyczeń na 1 pracownika biblioteki |
2905 |
1850 |
2038 |
1468 |
1302 |
2081 |
1468 |
Aktywność wykorzystania zbiorów (w %) |
110,79 |
125,13 |
62,39 |
56,49 |
230,52 |
107,61 |
90,46 |
Liczba zrealizowanych zamówień na wypożyczenia międzybiblioteczne jako procent wszystkich zamówień |
75,96 |
84,18 |
58 |
65,97 |
86,31 |
73,42 |
84,18 |
Liczba zrealizowanych zamówień na wypożyczenia międzybiblioteczne jako procent wszystkich zamówień (dotyczy zamówień z zewnątrz) |
70,93 |
83,7 |
49,43 |
55,28 |
96,48 |
72,28 |
83,70 |
Liczba dostarczonych informacji (kwerend) na jednego użytkownika |
0,7 |
0,2 |
0,7 |
0,3 |
0,7 |
0,7 |
0,3 |
Liczba dostarczonych informacji (kwerend) na jednego pracownika biblioteki |
291,7 |
86,4 |
106,4 |
28,5 |
139,4 |
179,1 |
86,4 |
Liczba godzin szkoleń (przysposobienie biblioteczne) na 1 pracownika biblioteki |
3,4 |
3 |
2,8 |
2,1 |
2,7 |
3 |
2,7 |
Liczba godzin szkoleń (innych) na 1 pracownika biblioteki |
6,9 |
1,4 |
2,9 |
1,6 |
15,9 |
8,6 |
1,6 |
Tab. 3 Procentowy udział wpływów i wydatków w budżetach bibliotek akademickich w 2002 r.
Wpływy / wydatki w budżetach bibliotek |
Politechniki |
Uniwersytety |
Inne |
Wszystkie |
Średnia arytmet. |
Mediana |
Średnia arytmet. |
Mediana |
Średnia arytmet. /Mediana |
Średnia arytmet. |
Mediana |
Budżet - wpływy w % |
|
|
|
|
|
|
|
fundusz przyznany przez uczelnię na działalność bieżącą |
35,07 |
32,6 |
29,40 |
34,95 |
48,3 |
37,59 |
34,94 |
osobowy fundusz płac |
45,31 |
45,95 |
44,6 |
50,2 |
47,95 |
45,95 |
47,95 |
dotacje, granty, darowizny na działalność bieżącą |
13,9 |
12,95 |
11,47 |
6,17 |
0,75 |
8,71 |
6,17 |
dotacje, granty, darowizny na specjalne zadania |
2,18 |
2,02 |
5,76 |
0,47 |
0,05 |
2,66 |
0,47 |
środki finansowe wypracowane przez bibliotekę |
2,55 |
1,83 |
2,33 |
2,65 |
2,95 |
2,61 |
2,65 |
inne |
1 |
0,14 |
6,44 |
0,91 |
0 |
2,48 |
0,14 |
Budżet - wydatki na działalność bieżącą w % |
|
|
|
|
|
|
|
zbiory ogółem, w tym: |
34,44 |
34,5 |
27,79 |
31,05 |
21,4 |
27,97 |
31,05 |
książki polskie i zagraniczne |
7,77 |
5,72 |
5,42 |
4,54 |
7,55 |
6,93 |
5,72 |
czasopisma polskie |
1,93 |
1,99 |
0,65 |
0,63 |
2,65 |
1,75 |
1,99 |
czasopisma zagraniczne |
19,59 |
17,64 |
17,12 |
18,48 |
7,8 |
15,03 |
17,64 |
zbiory specjalne (tu normy, opisy patentowe) |
1,5 |
1,67 |
0,9 |
0,93 |
0,1 |
0,87 |
0,93 |
źródła elektroniczne |
3,66 |
3,55 |
3,61 |
3 |
3,3 |
3,53 |
3,30 |
sprzęt komputerowy |
2,03 |
1,87 |
1,42 |
0,88 |
0,65 |
1,38 |
0,88 |
oprogramowanie |
0,7 |
0,49 |
1,8 |
1,94 |
0,8 |
1,18 |
0,80 |
wyposażenie |
2,14 |
1,18 |
1,23 |
1,2 |
2 |
1,81 |
1,20 |
płace (wraz z pochodnymi) |
45,43 |
46,2 |
44,68 |
43,79 |
47,9 |
45,92 |
46,20 |
fundusz bezosobowy (z pochodnymi) |
1,04 |
0,75 |
1,32 |
1,5 |
1,85 |
1,43 |
1,50 |
usługi, koszty administrowania |
2,44 |
2,15 |
3,38 |
2,85 |
3,75 |
3,21 |
2,85 |
szkolenie personelu |
0,41 |
0,21 |
0,24 |
0,28 |
0,1 |
0,26 |
0,21 |
utrzymanie pomieszczeń |
4,84 |
3,9 |
10,23 |
5,8 |
3,1 |
6,08 |
3,90 |
promocja |
0,05 |
0,03 |
0,12 |
0,13 |
0,3 |
0,17 |
0,13 |
remonty |
0,54 |
0,13 |
1,73 |
2,22 |
0,9 |
1,08 |
0,90 |
amortyzacja |
3,41 |
3,5 |
3,58 |
3,15 |
5,15 |
4,10 |
3,50 |
inne |
2,53 |
1,76 |
2,48 |
0,35 |
12,1 |
5,72 |
1,76 |
Tab. 4 Pozostałe wskaźniki i dane obliczone na podstawie danych z ankiet z 2002 r.
Pozostałe wskaźniki i dane |
Politechniki |
Uniwersytety |
Inne |
Wszystkie |
Średnia arytmet. |
Mediana |
Średnia arytmet. |
Mediana |
Średnia arytmet. /Mediana |
Średnia arytmet. |
Mediana |
Pracownicy - wykształcenie |
|
|
|
|
|
|
|
Pracownicy z wyższym wykształceniem bibliotekarskim (w tym podyplomowe) jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
50,0 |
51,5 |
34,8 |
31,4 |
33,7 |
42,3 |
42,5 |
Pracownicy z innym wyższym wykształceniem jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
17,6 |
15,7 |
30,8 |
32,0 |
18,1 |
22,6 |
21,9 |
Pracownicy z wykształceniem wyższym Pracownicy z wykształceniem wyższym zawodowym jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
2,5 |
0,6 |
4,1 |
3,4 |
1,6 |
3,0 |
1,9 |
Pracownicy ze średnim wykształceniem jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
27,4 |
25,2 |
25,0 |
24,3 |
41,0 |
28,2 |
27,9 |
Pracownicy z wykształceniem zawodowym lub podstawowym jako procent ogólnej liczny pracowników działalności podstawowej |
2,4 |
0,6 |
5,3 |
4,6 |
5,7 |
3,9 |
3,9 |
Liczba bibliotekarzy dyplomowanych jako procent pracowników z wyższym wykształceniem |
5,8 |
5,6 |
10,8 |
11,7 |
10,7 |
8,3 |
8,1 |
Pracownicy - wiek |
|
|
|
|
|
|
|
Pracownicy w wieku do 30 lat jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
18,1 |
18,9 |
20,3 |
18,1 |
22,3 |
19,4 |
18,8 |
Pracownicy w wieku 31-40 lat jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
18,4 |
19,5 |
25,3 |
25,3 |
21,1 |
21,3 |
23,3 |
Pracownicy w wieku 41-50 lat jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
32,9 |
34,4 |
26,2 |
25,9 |
30,0 |
30,0 |
30,0 |
Pracownicy w wieku powyżej 50 lat jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
30,6 |
31,5 |
28,2 |
30,4 |
26,6 |
29,2 |
31,0 |
Pracownicy - obszary działalności |
|
|
|
|
|
|
|
Pracownicy zatrudnieni w zakresie gromadzenia jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
11,6 |
11,8 |
9,4 |
11,1 |
9,7 |
10,5 |
11,2 |
Pracownicy zatrudnieni w zakresie opracowania jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
17,3 |
16,3 |
18,6 |
20,4 |
18,2 |
17,9 |
17,8 |
Pracownicy zatrudnieni w zakresie informacji naukowej gromadzenia jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
8,8 |
9,5 |
9,4 |
10,1 |
12,0 |
9,4 |
9,7 |
Pracownicy zatrudnieni w zakresie udostępniania wraz z magazynami jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
49,1 |
49,6 |
39,5 |
35,5 |
45,78 |
45,07 |
48,34 |
Pracownicy zatrudnieni w zakresie obsługi informatycznej jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
4,7 |
4,6 |
3,9 |
4,3 |
3,57 |
4,29 |
4,56 |
Pracownicy zatrudnieni w pozostałych formach działalności jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej |
8,5 |
6,4 |
19,2 |
22,3 |
10,67 |
12,79 |
9,74 |
Zbiory - ubytki |
|
|
|
|
|
|
|
Liczba vol. książek ubytkowanych jako procent ogólnej liczby vol. książek |
1,02 |
0,73 |
0,6 |
0,2 |
1,34 |
0,89 |
0,40 |
Liczba vol. czasopism ubytkowanych jako procent ogólnej liczby vol. czasopism |
1,06 |
0,0004 |
0,3 |
0,2 |
0,64 |
0,73 |
0,01 |
Komputery |
|
|
|
|
|
|
|
Liczba pracowników działalności podstawowej przypadająca na 1 stanowisko komputerowe |
1,1 |
1,1 |
1,1 |
1,0 |
1,3 |
1,1 |
1,1 |
Liczba użytkowników przypadająca na 1 stanowisko komputerowe |
722 |
710 |
740 |
489 |
279 |
673 |
520 |
Wolny dostęp do zbiorów |
|
|
|
|
|
|
|
Liczba vol. książek w wolnym dostępie jako procent ogólnej liczby vol. książek |
11,13 |
9,76 |
8,7 |
8,7 |
8,15 |
9,86 |
9,33 |
Liczba tytułów czasopism w wolnym dostępie |
1005 |
744 |
8396 |
1662 |
1116 |
3791 |
938 |
Godziny otwarcia (liczba godzin w tygodniu) |
|
|
|
|
|
|
|
Wypożyczalnia |
47,9 |
47,8 |
55,7 |
52,5 |
64,5 |
52,9 |
50 |
Czytelnie |
60 |
60,1 |
65,8 |
67 |
69 |
63,3 |
65 |
Informacja naukowa |
40,6 |
42 |
58,8 |
58,0 |
69 |
51 |
50 |
Publikacje, udział w konferencjach |
|
|
|
|
|
|
|
Ogólna liczba publikacji pracowników biblioteki / 1 pracownika |
0,1 |
0,1 |
0,3 |
0,3 |
0,5 |
0,2 |
0,2 |
Liczba udziałów w konferencjach / 1 pracownika |
0,2 |
0,2 |
0,3 |
0,2 |
0,1 |
0,3 |
0,18 |
Liczba wyjazdów zagranicznych / 1 pracownika |
0,02 |
0,02 |
0,1 |
0 |
0,01 |
0,03 |
0,02 |
Inne |
|
|
|
|
|
|
|
Standardowy okres wypożyczenia książek wg regulaminu (dni) |
130 |
145 |
65 |
30 |
105 |
102 |
105 |
Liczba logowań na stronę WWW |
81589 |
80869 |
97530 |
90000 |
48620 |
82507 |
89142 |
Przeszkoleni użytkownicy jako procent ogólnej liczby użytkowników |
14,34 |
17,7 |
13,1 |
10,6 |
7,63 |
13,02 |
11,37 |
Tab. 5 Zdalne usługi oferowane przez biblioteki na podstawie danych z ankiet z 2002 r.
Udostępnianie katalogów w Internecie |
Politechniki |
Uniwersytety |
Inne |
Wszystkie |
% odpowiedzi TAK |
% odpowiedzi TAK |
% odpowiedzi TAK |
% odpowiedzi TAK |
Usługi poprzez Internet |
100 |
100 |
100 |
100 |
Elektroniczna rejestracja wypożyczeń i zwrotów |
100 |
100 |
100 |
100 |
Elektroniczne zamawianie / rezerwacja poprzez OPAC |
100 |
66,7 |
50 |
81,25 |
Tab. 6 Inne dane - wartości maksymalne i minimalne na podstawie danych z ankiet z 2002 r.
Inne dane |
Politechniki |
Uniwersytety |
Inne |
Max |
Min |
Max |
Min |
Max |
Min |
Wydawnictwa własne, bazy danych, projekty, imprezy |
|
|
|
|
|
|
Liczba wydawnictw własnych biblioteki |
21 |
0 |
12 |
0 |
4 |
2 |
Liczba baz danych tworzonych lub współtworzonych przez bibliotekę: |
|
|
|
|
|
|
o zasięgu lokalnym |
9 |
1 |
9 |
0 |
4 |
2 |
o zasięgu ogólnokrajowym |
5 |
0 |
1 |
1 |
2 |
0 |
o zasięgu międzynarodowym |
1 |
0 |
2 |
0 |
1 |
0 |
Liczba realizowanych projektów: |
|
|
|
|
|
|
wspólnych lokalnych |
1 |
0 |
5 |
0 |
0 |
0 |
wspólnych krajowych |
3 |
0 |
6 |
0 |
2 |
0 |
wspólnych zagranicznych |
0 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
indywidualnych |
1 |
0 |
4 |
0 |
0 |
0 |
Liczba organizowanych i współorganizowanych konferencji: |
|
|
|
|
|
|
o zasięgu lokalnym |
2 |
0 |
2 |
0 |
0 |
0 |
o zasięgu krajowym |
2 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
o zasięgu międzynarodowym |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Liczba innych imprez organizowanych i współorganizowanych przez bibliotekę |
7 |
0 |
70 |
0 |
2 |
1 |
Liczba miejsc/stanowisk dla osób niepełnosprawnych |
2 |
0 |
15 |
0 |
0 |
0 |
Wersja do druku w formacie PDF
| | |
Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu ©2003-
Kontakt z administratorami
Akademia Techniczno Rolnicza w Bydgoszczy ©2002-2003
Twórca projektu: Lidia Derfert-Wolf
Autorzy oprogramowania: Michał Sierakowski, Paweł Rosiak | |