ANALIZA FUNKCJONOWANIA BIBLIOTEK NAUKOWYCH W POLSCE
Analiza ankiet wg danych z 31.12.2002 r.

Ankietę wypełniło 17 bibliotek, w tym:
  • 16 akademickich (6 uniwersytetów, 8 o profilu technicznym, 2 inne)
  • 1 publiczna
Komentarz:
  1. Liczba wypełnionych ankiet nie jest zadowalająca i nie pozwala na dogłębne badania. Jednak w celu zobrazowania przyszłych możliwości analizowania zjawisk zachodzących w bibliotekach, zdecydowano się przedstawić rezultaty uzyskane do tej pory. Po pierwszym roku badań nie wiadomo czy rezultaty odzwierciedlają ogólnopolskie tendencje w poszczególnych grupach bibliotek. Większość z nich pokrywa się jednak z danymi otrzymanymi w wyniku badań prowadzonych przed konferencja "krakowską" (dane z 2000 r.). Jest to drugi powód, dla którego dokonano poniższej analizy.
  2. Analizie poddano wyłącznie ankiety bibliotek akademickich, ze względu na to, że z pozostałych grup wpłynęła tylko 1 ankieta.
  3. Wyniki podano osobno dla poszczególnych typów bibliotek akademickich (politechniki, uniwersytety, inne) oraz łącznie dla wszystkich badanych bibliotek.
  4. W analizie uwzględniono:
    • wskaźniki podawane w ankietach (tab. 1),
    • wskaźniki obliczane automatycznie (tab. 2),
    • procentowy udział wpływów i wydatków w budżetach (tab. 3),
    • pozostałe wskaźniki i dane obliczone na podstawie danych z ankiet (tab. 4),
    • zdalne usługi oferowane przez biblioteki (tab. 5),
    • inne dane - wartości maksymalne i minimalne (tab. 6).
  5. Wskaźniki liczbowe i procentowe przedstawiono w postaci średniej arytmetycznej i mediany.
  6. Dane liczbowe (np. liczna wydawnictw własnych) przedstawiono w postaci wartości maksymalnej i minimalnej.
  7. Inne dane typu stwierdzenia TAK/NIE podano w postaci odsetka odpowiedzi twierdzących.
  8. Wszystkie wskaźniki typu "... w przeliczeniu na 1 pracownika" obliczano wg liczby pracowników działalności podstawowej.
  9. Liczba pracowników oznacza liczbę etatów przeliczeniowych.
  10. Wskaźniki "liczba zbiorów w przeliczeniu na ....." nie uwzględniają baz danych i czasopism elektronicznych.
  11. Wskaźniki w tab. 1 odnoszące się do wydatków dotyczą wydatków na działalność bieżącą.
  12. Nie uwzględniono danych "liczba logowań do baz danych online i czasopism elektronicznych" z uwagi na różną interpretację tego pytania.
  13. Dane dotyczące zbiorów w wolnym dostępnie przedstawiono w postaci:
    • dla książek - procentowy udział vol. w wolnym dostępie w stosunku do liczby vol. w zbiorach,
    • dla czasopism - średnia arytmetyczna i mediana tytułów (w ankietach nie pytano o liczbę tytułów w zbiorach, więc nie było możliwości obliczenia wskaźnika jw.).
  14. Nazwę wskaźnika "stopień wykorzystania zbiorów" zmieniono na "aktywność wykorzystania zbiorów" - wzór obliczania pozostał bez zmian.
  15. Pozostałe wyjaśnienia znaleźć można w przypisach do poszczególnych pytań w formularzu ankiety umieszczonej na stronie http://ssk2.bu.amu.edu.pl/standaryzacja/.

    Tab. 1 Wskaźniki efektywności na podstawie ankiet z 2002 r.

    Wskaźniki podawane w ankietach Politechniki Uniwersytety Inne Wszystkie
    Średnia arytmetyczna Mediana Średnia arytmetyczna Mediana Średnia arytmetyczna
    /Mediana
    Średnia arytmetyczna Mediana
    Wydatki biblioteki na 1 użytkownika w zł 157,78 148,2 201,3 200 358,92 239,34 200,00
    Wydatki biblioteki na 1 studenta w zł 177,12 164,5 227,45 237 517,09 307,22 237
    Wydatki biblioteki na 1 studenta (dzienne) w zł 274,64 270,37 266,22 518 747,93 429,60 518
    Wydatki na zakup zbiorów bibliotecznych na 1 użytkownika w zł 56,59 48,36 45,65 39,5 96,19 66,14 48,36
    Wydatki na zakup zbiorów bibliotecznych na 1 studenta w zł 63,49 53,56 50,87 46,1 129,28 87,34 53,56
    Wydatki na zakup zbiorów bibliotecznych na 1 studenta (dzienne) w zł 98,95 83,91 109,96 114,45 217,47 142,13 114,45
    Wydatki na zakup książek na 1 użytkownika w zł 11,18 10,45 10,99 9,7 33,54 18,57 10,45
    Wydatki na zakup książek na 1 studenta w zł 12,45 11,89 12,51 10,5 43,73 22,90 11,89
    Wydatki na zakup książek na 1 studenta (dzienne) w zł 19,74 17,37 28,74 21,35 78,435 42,31 21,35
    Budżet biblioteki jako procent budżetu Uczelni 2,57 2,57 4,81 4,95 4,23 3,87 4,23
    Czas przysposobienia dokumentu (liczba dni) 14 14 16 11 22 17 14
    Zbiory opracowane komputerowo jako procent ogólnej liczby zbiorów 50,91 51,75 21,63 19 56 42,85 51,75
    Procent opisów katalogowych pobieranych ze źródeł zewnętrznych 3,18 0 27,27 25 0 10,15 0,00


    Tab. 2 Wskaźniki efektywności wyliczane automatycznie z danych na podstawie ankiet z 2002 r.

    Wskaźniki obliczane automatycznie Politechniki Uniwersytety Inne Wszystkie
    Średnia arytmet. Mediana Średnia arytmet. Mediana Średnia arytmet.
    /Mediana
    Średnia arytmet. Mediana
    Liczba pracowników biblioteki jako procent liczby pracowników uczelni 2,77 2,73 5,06 5,43 3,4 3,74 3,40
    Zarejestrowani użytkownicy z uczelni jako procent potencjalnych użytkowników 72,22 69,35 73,48 84,4 92,13 79,28 84,40
    Liczba vol. (jedn. obliczeniowych) na 1 użytkownika 26,4 26,3 35,1 37,8 35,1 32,2 35,1
    Liczba vol. (jedn. obliczeniowych) na 1 studenta 29,4 30,2 39,2 41,3 44,1 35 34,4
    Liczba vol. (jedn. obliczeniowych) na 1 studenta (dzienne) 46,8 42,5 81,3 85 84,7 64,5 62
    Liczba vol. książek na 1 użytkownika 11,4 11,9 21,8 24,4 28,6 20,6 24,4
    Liczba vol. książek na 1 studenta 12,7 12,9 23,9 26,3 35,9 19,8 16
    Liczba vol. książek na 1 studenta (dzienne) 21,5 19,6 51 57,3 68,8 38,5 29,1
    Liczba vol. nabytków na 1 użytkownika 0,2 0,2 0,2 0,1 0,6 0,3 0,2
    Liczba vol. nabytków na 1 studenta 0,22 0,21 0,22 0,14 0,79 0,29 0,18
    Liczba vol. nabytków na 1 studenta (dzienne) 0,35 0,32 0,49 0,49 1,31 0,52 0,33
    Liczba użytkowników przypadająca na 1 pracownika biblioteki 451 409 341 293 195 329 293
    Liczba studentów przypadająca na 1 pracownika biblioteki 408 371 313 269 159 341 329
    Liczba studentów (dzienne) przypadająca na 1 pracownika biblioteki 254 227 143 125 84 191 189
    Powierzchnia biblioteki przypadająca na 1 użytkownika 0,18 0,15 0,34 0,35 0,38 0,30 0,35
    Powierzchnia biblioteki przypadająca na 1 studenta 0,20 0,17 0,37 0,39 0,50 0,30 0,24
    Powierzchnia biblioteki przypadająca na 1 studenta (dzienne) 0,30 0,26 0,81 0,81 0,88 0,56 0,44
    Liczba użytkowników na 1 miejsce w czytelniach 85,6 85,6 116,4 78,3 38,7 80,2 78,3
    Liczba studentów na 1 miejsce w czytelniach 77 76,9 106,5 71,9 30,7 82,3 66,2
    Liczba studentów (dzienne) na 1 miejsce w czytelniach 48,2 49,9 49,7 33,4 17,3 44,9 39,5
    Liczba wypożyczeń na 1 zarejestrowanego czytelnika 7,9 6,8 7,7 6,8 7,5 7,7 6,8
    Liczba wypożyczeń na 1 pracownika biblioteki 2905 1850 2038 1468 1302 2081 1468
    Aktywność wykorzystania zbiorów (w %) 110,79 125,13 62,39 56,49 230,52 107,61 90,46
    Liczba zrealizowanych zamówień na wypożyczenia międzybiblioteczne jako procent wszystkich zamówień 75,96 84,18 58 65,97 86,31 73,42 84,18
    Liczba zrealizowanych zamówień na wypożyczenia międzybiblioteczne jako procent wszystkich zamówień (dotyczy zamówień z zewnątrz) 70,93 83,7 49,43 55,28 96,48 72,28 83,70
    Liczba dostarczonych informacji (kwerend) na jednego użytkownika 0,7 0,2 0,7 0,3 0,7 0,7 0,3
    Liczba dostarczonych informacji (kwerend) na jednego pracownika biblioteki 291,7 86,4 106,4 28,5 139,4 179,1 86,4
    Liczba godzin szkoleń (przysposobienie biblioteczne) na 1 pracownika biblioteki 3,4 3 2,8 2,1 2,7 3 2,7
    Liczba godzin szkoleń (innych) na 1 pracownika biblioteki 6,9 1,4 2,9 1,6 15,9 8,6 1,6


    Tab. 3 Procentowy udział wpływów i wydatków w budżetach bibliotek akademickich w 2002 r.

    Wpływy / wydatki w budżetach bibliotek Politechniki Uniwersytety Inne Wszystkie
    Średnia arytmet. Mediana Średnia arytmet. Mediana Średnia arytmet.
    /Mediana
    Średnia arytmet. Mediana
    Budżet - wpływy w %              
    fundusz przyznany przez uczelnię na działalność bieżącą 35,07 32,6 29,40 34,95 48,3 37,59 34,94
    osobowy fundusz płac 45,31 45,95 44,6 50,2 47,95 45,95 47,95
    dotacje, granty, darowizny na działalność bieżącą 13,9 12,95 11,47 6,17 0,75 8,71 6,17
    dotacje, granty, darowizny na specjalne zadania 2,18 2,02 5,76 0,47 0,05 2,66 0,47
    środki finansowe wypracowane przez bibliotekę 2,55 1,83 2,33 2,65 2,95 2,61 2,65
    inne 1 0,14 6,44 0,91 0 2,48 0,14
    Budżet - wydatki na działalność bieżącą w %              
    zbiory ogółem,
    w tym:
    34,44 34,5 27,79 31,05 21,4 27,97 31,05
    książki polskie i zagraniczne 7,77 5,72 5,42 4,54 7,55 6,93 5,72
    czasopisma polskie 1,93 1,99 0,65 0,63 2,65 1,75 1,99
    czasopisma zagraniczne 19,59 17,64 17,12 18,48 7,8 15,03 17,64
    zbiory specjalne (tu normy, opisy patentowe) 1,5 1,67 0,9 0,93 0,1 0,87 0,93
    źródła elektroniczne 3,66 3,55 3,61 3 3,3 3,53 3,30
    sprzęt komputerowy 2,03 1,87 1,42 0,88 0,65 1,38 0,88
    oprogramowanie 0,7 0,49 1,8 1,94 0,8 1,18 0,80
    wyposażenie 2,14 1,18 1,23 1,2 2 1,81 1,20
    płace (wraz z pochodnymi) 45,43 46,2 44,68 43,79 47,9 45,92 46,20
    fundusz bezosobowy (z pochodnymi) 1,04 0,75 1,32 1,5 1,85 1,43 1,50
    usługi, koszty administrowania 2,44 2,15 3,38 2,85 3,75 3,21 2,85
    szkolenie personelu 0,41 0,21 0,24 0,28 0,1 0,26 0,21
    utrzymanie pomieszczeń 4,84 3,9 10,23 5,8 3,1 6,08 3,90
    promocja 0,05 0,03 0,12 0,13 0,3 0,17 0,13
    remonty 0,54 0,13 1,73 2,22 0,9 1,08 0,90
    amortyzacja 3,41 3,5 3,58 3,15 5,15 4,10 3,50
    inne 2,53 1,76 2,48 0,35 12,1 5,72 1,76


    Tab. 4 Pozostałe wskaźniki i dane obliczone na podstawie danych z ankiet z 2002 r.

    Pozostałe wskaźniki i dane Politechniki Uniwersytety Inne Wszystkie
    Średnia arytmet. Mediana Średnia arytmet. Mediana Średnia arytmet.
    /Mediana
    Średnia arytmet. Mediana
    Pracownicy - wykształcenie              
    Pracownicy z wyższym wykształceniem bibliotekarskim (w tym podyplomowe) jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 50,0 51,5 34,8 31,4 33,7 42,3 42,5
    Pracownicy z innym wyższym wykształceniem jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 17,6 15,7 30,8 32,0 18,1 22,6 21,9
    Pracownicy z wykształceniem wyższym Pracownicy z wykształceniem wyższym zawodowym jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 2,5 0,6 4,1 3,4 1,6 3,0 1,9
    Pracownicy ze średnim wykształceniem jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 27,4 25,2 25,0 24,3 41,0 28,2 27,9
    Pracownicy z wykształceniem zawodowym lub podstawowym jako procent ogólnej liczny pracowników działalności podstawowej 2,4 0,6 5,3 4,6 5,7 3,9 3,9
    Liczba bibliotekarzy dyplomowanych jako procent pracowników z wyższym wykształceniem 5,8 5,6 10,8 11,7 10,7 8,3 8,1
    Pracownicy - wiek              
    Pracownicy w wieku do 30 lat jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 18,1 18,9 20,3 18,1 22,3 19,4 18,8
    Pracownicy w wieku 31-40 lat jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 18,4 19,5 25,3 25,3 21,1 21,3 23,3
    Pracownicy w wieku 41-50 lat jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 32,9 34,4 26,2 25,9 30,0 30,0 30,0
    Pracownicy w wieku powyżej 50 lat jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 30,6 31,5 28,2 30,4 26,6 29,2 31,0
    Pracownicy - obszary działalności              
    Pracownicy zatrudnieni w zakresie gromadzenia jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 11,6 11,8 9,4 11,1 9,7 10,5 11,2
    Pracownicy zatrudnieni w zakresie opracowania jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 17,3 16,3 18,6 20,4 18,2 17,9 17,8
    Pracownicy zatrudnieni w zakresie informacji naukowej gromadzenia jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 8,8 9,5 9,4 10,1 12,0 9,4 9,7
    Pracownicy zatrudnieni w zakresie udostępniania wraz z magazynami jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 49,1 49,6 39,5 35,5 45,78 45,07 48,34
    Pracownicy zatrudnieni w zakresie obsługi informatycznej jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 4,7 4,6 3,9 4,3 3,57 4,29 4,56
    Pracownicy zatrudnieni w pozostałych formach działalności jako procent ogólnej liczby pracowników działalności podstawowej 8,5 6,4 19,2 22,3 10,67 12,79 9,74
    Zbiory - ubytki              
    Liczba vol. książek ubytkowanych jako procent ogólnej liczby vol. książek 1,02 0,73 0,6 0,2 1,34 0,89 0,40
    Liczba vol. czasopism ubytkowanych jako procent ogólnej liczby vol. czasopism 1,06 0,0004 0,3 0,2 0,64 0,73 0,01
    Komputery              
    Liczba pracowników działalności podstawowej przypadająca na 1 stanowisko komputerowe 1,1 1,1 1,1 1,0 1,3 1,1 1,1
    Liczba użytkowników przypadająca na 1 stanowisko komputerowe 722 710 740 489 279 673 520
    Wolny dostęp do zbiorów              
    Liczba vol. książek w wolnym dostępie jako procent ogólnej liczby vol. książek 11,13 9,76 8,7 8,7 8,15 9,86 9,33
    Liczba tytułów czasopism w wolnym dostępie 1005 744 8396 1662 1116 3791 938
    Godziny otwarcia (liczba godzin w tygodniu)              
    Wypożyczalnia 47,9 47,8 55,7 52,5 64,5 52,9 50
    Czytelnie 60 60,1 65,8 67 69 63,3 65
    Informacja naukowa 40,6 42 58,8 58,0 69 51 50
    Publikacje, udział w konferencjach              
    Ogólna liczba publikacji pracowników biblioteki / 1 pracownika 0,1 0,1 0,3 0,3 0,5 0,2 0,2
    Liczba udziałów w konferencjach / 1 pracownika 0,2 0,2 0,3 0,2 0,1 0,3 0,18
    Liczba wyjazdów zagranicznych / 1 pracownika 0,02 0,02 0,1 0 0,01 0,03 0,02
    Inne              
    Standardowy okres wypożyczenia książek wg regulaminu (dni) 130 145 65 30 105 102 105
    Liczba logowań na stronę WWW 81589 80869 97530 90000 48620 82507 89142
    Przeszkoleni użytkownicy jako procent ogólnej liczby użytkowników 14,34 17,7 13,1 10,6 7,63 13,02 11,37


    Tab. 5 Zdalne usługi oferowane przez biblioteki na podstawie danych z ankiet z 2002 r.

    Udostępnianie katalogów w Internecie Politechniki Uniwersytety Inne Wszystkie
    % odpowiedzi TAK % odpowiedzi TAK % odpowiedzi TAK % odpowiedzi TAK
    Usługi poprzez Internet 100 100 100 100
    Elektroniczna rejestracja wypożyczeń i zwrotów 100 100 100 100
    Elektroniczne zamawianie / rezerwacja poprzez OPAC 100 66,7 50 81,25


    Tab. 6 Inne dane - wartości maksymalne i minimalne na podstawie danych z ankiet z 2002 r.

    Inne dane Politechniki Uniwersytety Inne
    Max Min Max Min Max Min
    Wydawnictwa własne, bazy danych, projekty, imprezy            
    Liczba wydawnictw własnych biblioteki 21 0 12 0 4 2
    Liczba baz danych tworzonych lub współtworzonych przez bibliotekę:            
    o zasięgu lokalnym 9 1 9 0 4 2
    o zasięgu ogólnokrajowym 5 0 1 1 2 0
    o zasięgu międzynarodowym 1 0 2 0 1 0
    Liczba realizowanych projektów:            
    wspólnych lokalnych 1 0 5 0 0 0
    wspólnych krajowych 3 0 6 0 2 0
    wspólnych zagranicznych 0 0 1 0 0 0
    indywidualnych 1 0 4 0 0 0
    Liczba organizowanych i współorganizowanych konferencji:            
    o zasięgu lokalnym 2 0 2 0 0 0
    o zasięgu krajowym 2 0 1 0 0 0
    o zasięgu międzynarodowym 0 0 0 0 0 0
    Liczba innych imprez organizowanych i współorganizowanych przez bibliotekę 7 0 70 0 2 1
    Liczba miejsc/stanowisk dla osób niepełnosprawnych 2 0 15 0 0 0

    Wersja do druku w formacie PDF




 
Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu ©2003-
Kontakt z administratorami

Akademia Techniczno Rolnicza w Bydgoszczy ©2002-2003
Twórca projektu: Lidia Derfert-Wolf
Autorzy oprogramowania: Michał Sierakowski, Paweł Rosiak